Czytanie statystyk jest sztuką. Czasem jednak samo odczytanie czemuś służy, wnioski formułowane są w funkcji konkretnej potrzeby. Ilość powiązań, odniesień, wniosków, z którymi należy zestawić nasze wnioski bywa tak duża, że dowolnie przycinając tabelki w Excelu, otrzymujemy pewne spektrum odczytań. Z tej perspektywy słynne powiedzenie „liczby nie kłamią” wydaje się równie nośne retorycznie jak wyrażenie „cała prawda o …”. Czy o tym jest ta książka? Niezupełnie. Ferguson przygląda się różnym katastrofom i próbuje analizować ich przyczyny. Stosuje przy tym różne narzędzia z różnych dyscyplin naukowych. Najciekawsze wydają się być wnioski wydobywane z materiałów źródłowych przy pomocy nauki o sieciach. Nie tylko pandemie biologiczne, ale także tzw. pandemie informacyjne są przedmiotem zainteresowania autora. Drugie zwykle towarzyszą tym pierwszym i często ułatwiają formułowanie wniosków, dotyczących przyczyn, sposobu rozprzestrzeniania się i czasu wygaszania biologicznego zagrożenia danym patogenem. Współczesne katastrofy bardzo często obnażają inercję sieci ośrodków decyzyjnych. Mimo że część z nich ma charakter naturalny, o liczbie ofiar decyduje czynnik ludzki. Efekty wszystkich katastrof są pod pewnymi względami wynikiem działalności człowieka. Nie jest to książka odkrywcza, ale na pewno jest sprawnie napisaną syntezą. Sporo materiału źródłowego, kilka ciekawych zestawień. Warto zajrzeć. Artur Telwikas. Krótko o książkach. Niall Ferguson, Fatum. Polityka i katastrofy współczesnego świata, przeł. Wojciech Tyszka, Wydawnictwo Literackie 2022, s. 656.